![5ajpg [1024x681] 5ajpg [1024x681]](https://cms-v1-files.idcom-jst.pl/sites/897/cms/szablony/27155/zdjecia/orign/5a.jpg)
Obszerny i częściowo zadrzewiony wiejski plac przy ulicy pocztowej w Górnej Grupie jest miejscem, w którym w przeszłości znajdował się kościół ewangelicki.
![5bjpg [1024x674] 5bjpg [1024x674]](https://cms-v1-files.idcom-jst.pl/sites/897/cms/szablony/27155/zdjecia/orign/5b.jpg)
Najprawdopodobniej pierwsi luteranie pojawili się na terenie Górnej Grupy najpóźniej w pierwszych latach XVII stulecia. Zapewne byli wśród olędrów, których w tej okolicy osadzili przedstawiciele możnej rodziny Konarskich. Początkowo musieli stanowić niewielką część miejscowej społeczności, zdominowanej przez mennonitów, jednak wraz z przejściem regionu pod władzę Królestwa Prus zaczęli zwiększać swoją liczebność. Sprzyjał temu napływ nowych osadników przybywających na przełomie XVIII i XIX wieku z krajów niemieckich. Zajmowali oni gospodarstwa pozostawiane przez mennonitów, którzy emigrowali z Górnej Grupy na skutek wprowadzonych w zaborze pruskim ograniczeń prawnych dyskryminujących osoby wyznania mennonickiego. Faworyzowani przez władze luteranie podjęli już od lat dwudziestych XIX wieku starania o powołanie samodzielnej ewangelickiej parafii z siedzibą w Górnej Grupie. Ostatecznie utworzono ją w 1854 roku podporządkowując jej fragmenty starszych parafii ewangelickich w Świeciu, Grudziądzu i Nowym.
![Górna Grupa w tle Kościół ewangelicki [1024x414] Górna Grupa w tle Kościół ewangelicki [1024x414]](https://cms-v1-files.idcom-jst.pl/sites/897/cms/szablony/27155/zdjecia/orign/5c_gorna_grupa_ul_pocztowa_w_tle_kosciol_ewangelicki.jpg)
Luteranie z Górnej Grupy i okolic początkowo nie posiadali własnego kościoła. Przez kilka pierwszych lat funkcjonowania parafii spotykali się na nabożeństwa w dawnym budynku poczty dostosowanym do pełnienia roli kaplicy. W 1856 roku gmina ewangelicka zakupiła grunty w Górnej Grupie z przeznaczeniem na budowę świątyni. Prace projektowe nadzorował wybitny niemiecki architekt Friedrich Stüler, autor takich realizacji jak gmach Neues Museum w Berlinie, budynek Nationalmuseum w Sztokholmie czy berlińska synagoga. Kamień węgielny położono latem 1862 roku. Budowa trwała nieco ponad rok – nowy kościół poświęcony został 20 listopada 1863 roku.
![Górna Grupa dawna plebania [1024x768] Górna Grupa dawna plebania [1024x768]](https://cms-v1-files.idcom-jst.pl/sites/897/cms/szablony/27155/zdjecia/orign/5_d_gorna_grupa_dawna_plebania.jpg)
Architektura świątyni łączyła cechy typowe dla neogotyku z elementami stylu arkadowego. Zbudowana została z cegły na rzucie prostokąta z poligonalnie zamkniętą absydą, w której ustawiono kazalnicę, oraz z wysoką wieżą mieszczącą trzy dzwony. We wnętrzu, stanowiącym halę z emporą, umieszczono ołtarz z wizerunkiem ukrzyżowanego Chrystusa oraz szesnastogłosowe organy i chrzcielnicę. Kościół służył wiernym z parafii obejmującej w końcu XIX wieku ponad sześć tysięcy osób zamieszkujących 35 wsi. Liczba ta zmalała znacznie po 1920 roku wraz z odpływem z okolicznych terenów wielu osób narodowości niemieckiej, które nie chciały stać się obywatelami odrodzonej Rzeczpospolitej. Kościół funkcjonował jednak nadal przez cały okres międzywojenny i lata drugiej wojny światowej aż do jej zakończenia w 1945 roku, kiedy to niemal wszyscy miejscowi Niemcy zostali zmuszeni do opuszczenia Polski. Parafia ewangelicka w Górnej Grupie przestała istnieć, podobnie jak sama świątynia, którą rozebrano w ciągu trzech lat po zakończeniu wojny. Część jej wyposażenia przeniesiono do pobliskiego kościoła katolickiego.
![5ejpg [576x768] 5ejpg [576x768]](https://cms-v1-files.idcom-jst.pl/sites/897/cms/szablony/27155/zdjecia/orign/5e.jpg)
Pusty plac pozostały po dawnym zborze ewangelickim w Górnej Grupie został w ostatnich latach uporządkowany i dostosowany do pełnienia funkcji rekreacyjnego skweru. Z inicjatywy lokalnej społeczności zasadzono tu dęby pamięci przypominające o tragedii polskich oficerów rozstrzelanych w Katyniu, Charkowie i Twerze, a także „Dąb Niepodległości”, którym uczczono setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości.
![5fjpg [1024x768] 5fjpg [1024x768]](https://cms-v1-files.idcom-jst.pl/sites/897/cms/szablony/27155/zdjecia/orign/5f.jpg)
W Górnej Grupie warto zobaczyć również inne interesujące miejsca. Należy do nich dawny cmentarz użytkowany od końca XIX wieku przez wiernych tutejszej parafii ewangelickiej. Zachowały się na nim liczne mogiły obmurowane i nagrobki ozdobione wymownymi symbolami przemijania, żałoby i pobożności. Ciekawym obiektem jest obszerny klasztor ojców werbistów zbudowany na miejscu dawnej rezydencji rodzin szlacheckich władających niegdyś kompleksem okolicznych dóbr. Budynek, mieszczący obecnie Dom Misyjny św. Józefa, wzniesiono dopiero w latach dwudziestych XX wieku. Ulokowano w nim wówczas gimnazjum i dom zakonny oraz siedzibę przełożonego Polskiej Prowincji Księży Werbistów. W dziejach tego obiektu czarną kartą zapisał się rok 1939, gdy w jego murach hitlerowcy internowali około stu polskich duchownych z terenu diecezji chełmińskiej, włocławskiej i gnieźnieńskiej. Po drugiej wojnie światowej w pomieszczeniach Domu Misyjnego ulokowano oddział szpitala psychiatrycznego w Świeciu. W 1980 roku w budynku wybuchł tragiczny pożar, w którym śmierć poniosło aż 55 pacjentów. Od 1990 roku Dom Misyjny św. Jzefa stanowi ponownie własność Zgromadzenia Księży Werbistów. Sąsiadujący z nim park jest pozostałością wcześniejszego założenia parkowego. Porastają go stare drzewa, w tym aż siedem pomnikowych okazów dębu szypułkowego.
![5gjpg [1024x768] 5gjpg [1024x768]](https://cms-v1-files.idcom-jst.pl/sites/897/cms/szablony/27155/zdjecia/orign/5g.jpg)
Nieopodal odwiedzić można modernistyczny kościół pod wezwaniem św. Teresy od Dzieciątka Jezus z 1937 roku. Z jego okolic rozciąga się wspaniały widok na szeroką dolinę Wisły i pobliskie miejscowości. Przy drodze prowadzącej od kościoła w kierunku miejscowości Grupa Osiedle zlokalizowany jest rzymsko-katolicki cmentarz parafialny, na którym znajduje się miejsce pamięci narodowej - mogiła polskich żołnierzy poległych w wojnie obronnej 1939 roku.
