![23jpg [848x768] 23jpg [848x768]](https://cms-v1-files.idcom-jst.pl/sites/897/cms/szablony/27175/zdjecia/orign/23.jpg)
Budynek został wzniesiony najprawdopodobniej na początku XX wieku. Reprezentuje typ charakterystyczny dla niewielkich gospodarstw, które powstawały w wyniku parcelacji majątków ziemskich właśnie w tym okresie. Usytuowany został kalenicą części mieszkalnej w stosunku do drogi wiejskiej biegnącej wzdłuż wału przeciwpowodziowego. Z uwagi na swoje walory architektoniczne, dom ten został wpisany do wojewódzkiej ewidencji zabytków.
Obiekt wchodzi w skład zagrody dwubudynkowej. Prezentuje typ zagrody zespolonej gdzie do części mieszkalnej pod kątem prostym przylega część inwentarska. Budynek został wzniesiony w konstrukcji murowanej z cegły w wątku krzyżowym. Całość posiada niewielkie rozmiary, część mieszkalna jest wyższa od części inwentarskiej. Obie przykrywają dachy dwuspadowe o dość wysokim kącie nachylenia połaci dachowych. Dodatkowo dach nad częścią mieszkalną posiada delikatne załamanie uzyskane przy pomocy przypustnic. Pokrycie dachowe stanowi dachówka – karpiówka układana w koronkę.
Część mieszkalna założona została na rzucie zbliżanym do kwadratu o wymiarach 7,5 m x 8 m. Jej wnętrze posiada dwutraktowy układ pomieszczeń. Wejście do sieni zapewniającej komunikację z pozostałymi pomieszczeniami poprzedza niewielkich rozmiarów ganek. Pozostałe pomieszczenia to kuchnia oraz dwie izby. Wejście do części inwentarskiej znajduje się od strony podwórza.
Elewacja południowa – frontowa - jest trójosiowa. Jej osie tworzą dwa otwory okienne i otwór drzwiowy. Elewacja zachodnia w przyziemiu jest jednoosiowa, zaś jej druga kondygnacja posiada parę okien. Na środku w szczycie znajduje się niewielkich rozmiarów owalne okno. Środkowa część szczytu w partii okien została pokryta odeskowaniem o pionowym układzie desek. Pozostałe partie szczytu są murowane. Częściowo zachowała się oryginalna stolarka okienna wraz z okiennicami.
W Michalu warto zwrócić również uwagę na inne domy o podobnej architekturze (nr 4, 11, 12) pochodzące również z początku XX wieku, a także obiekty związane z funkcjonującym niegdyś w pobliżu folwarkiem, do których należy dwór z początku XX wieku, kuźnia i kilkukondygnacyjny młyn. W miejscowości zachowały się także przykłady drewnianej zabudowy typowej dla wsi olęderskich. Najcenniejszymi z nich są domy nr 9, 65 i 68, które łączyły pod jednym dachem część mieszkalną i gospodarczą, oraz budynki nr 69 i 133 należące do typu zagród rozproszonych. Te wzniesione w XIX wieku obiekty zachowały w dużej mierze swoją pierwotną formę i charakterystyczne elementy stolarki okiennej i drzwiowej.
Wyjątkowo atrakcyjnym zabytkiem jest Biała Karczma wzniesiona na przełomie XIX i XX wieku w sąsiedztwie przeprawy łączącej Michale z Grudziądzem, na miejscu starszego obiektu pełniącego funkcję gospody przynajmniej od XVI wieku. Odrestaurowany w ostatnich obiekt cechuje się wysokimi walorami architektonicznymi, a jego najcenniejszą część stanowi obszerna sala balowa ze sceną dla orkiestry, galerią i wspaniałymi malarskimi dekoracjami wykonanymi około 1900 roku. Biała Karczma słynęła przed 1945 rokiem z działającej w niej restauracji oraz nieistniejącej od lat powojennych muszli koncertowej i pięknego parku. Obecnie obiekt pełni ponownie funkcje restauracyjne. Ze znajdującego się w jego bezpośrednim sąsiedztwie wału przeciwpowodziowego rozciąga się urzekający widok na grudziądzką starówkę z jej największą atrakcją – kompleksem zabytkowych spichrzy górujących nad nadwiślańskimi błoniami.
Niemałą atrakcją dla miłośników techniki jest most kolejowo-drogowy łączący Michale z Grudziądzem, noszący imię Bronisława Malinowskiego (1951-1981), polskiego lekkoatlety, zdobywcy złotego medalu na olimpiadzie w Moskwie (1980) i srebrnego w Montrealu (1976) w biegu na 3000 m z przeszkodami. Most został zbudowany w latach 1876-1879. Jego konstrukcję tworzy jedenaście przęseł wspartych na dwunastu potężnych filarach. W momencie oddania go do użytku most grudziądzki liczył prawie 1100 m długości i był najdłuższym obiektem tego typu na terenie państwa niemieckiego. Z uwagi na swoje strategiczne znaczenie został on dwukrotnie zniszczony w czasie drugiej wojny światowej – w 1939 i 1945 roku. Odbudowano go w latach 1947-1951. W 1981 roku w wypadku samochodowym na moście poniósł śmierć jego patron – Bronisław Malinowski. Most grudziądzki jest najdłuższą w Polsce stałą przeprawą drogowo-kolejową.
Do czasów współczesnych nie zachowały się niestety żadne ślady średniowiecznego kościoła, który funkcjonował w Michalu jeszcze w połowie XVI wieku. Świątynia ta została przed 1565 rokiem przejęta przez osiedlonych w okolicy olędrów i przestała istnieć w kolejnym stuleciu. Niewykluczone, że zajmowane przez nią miejsce znajdowało się w pobliżu nieczynnego od 1945 roku cmentarza ewangelickiego, na którym odnaleźć można ślady dawnych pochówków. Wśród wielu szczątkowo zachowanych nagrobków dominują mogiły obmurowane ozdobione symbolami przywołującymi wiarę, nadzieję i miłość (krzyż, kotwica, serce) lub smutek po utracie bliskiej osoby (putto ze złożonymi skrzydłami).
