Most im. Bronisława Malinowskiego łączący Grudziądz z Michalem to najdłuższa kolejowo-drogowa przeprawa w Polsce. Składa się z 10 przęseł o łącznej długości 1098 m. Wzniesiono go w latach 1876-1879 w ciągu budowanej w tym samym czasie linii kolejowej z Grudziądzado Laskowic Pomorskich. W momencie oddania go do użytku most grudziądzki był najdłuższym obiektem tego typu na terenie państwa niemieckiego. Z uwagi na swoje strategiczne znaczenie posiadał specjalne zabezpieczenia na wypadek wojny, m.in. stalowe bramy forteczne, dwie pary strażnic (blokhauzów) na obu krańcach mostu oraz komory minowe mające służyć do zerwania przeprawy przed nadejściem wrogich wojsk.
Grudziądzki most został zniszczony w pierwszych dniach II wojny światowej, jeszcze przed zdobyciem miasta przez Niemców. Odbudowany w 1940 r., uległ wysadzeniu 6 lutego 1945 r., gdy Grudziądz został okrążony przez wojska Armii Czerwonej. Po zakończeniu wojny przystąpiono do ponownego wzniesienia przeprawy. Zbudowano ją z nowych przęseł zaprojektowanych przez polskich inżynierów. Odbudowany most otwarto uroczyście w sierpniu 1951 r. Trzydzieści lat później zginął na nim w wypadku samochodowym Bronisław Malinowski (1951-1981), polski lekkoatleta, zdobywca złotego medalu na olimpiadzie w Moskwie (1980) i srebrnego w Montrealu (1976) w biegu na 3000 m z przeszkodami.
* * *
Michale należy do najstarszych wsi położonych na terenie gminy Dragacz. Pierwsze wzmianki o tej miejscowości pochodzą z początku XV wieku. Była ona wówczas własnością rycerską. Na jej terenie jeszcze w XVI stuleciu znajdował się kościół parafialny zbudowany zapewne w czasach panowania krzyżackiego. Już przed 1565 rokiem właściciele Michala wydzierżawili część gruntów w tej wsi przybyszom z Holandii, których osadzili na zasadach typowych dla tzw. prawa olęderskiego. Wśród przybyszów znajdowali się mennonici – radykalni anabaptyści emigrujący z Niderlandów z powodu doznawanych tam prześladowań. Nowi osadnicy podjęli się budowy sieci zachowanych do dzisiaj kanałów odwadniających, które umożliwiły im pozyskanie nowych obszarów pod uprawę zbóż i hodowlę bydła mlecznego na dużą skalę. Swoje zagrody wznieśli na wyżej położonych terenach położonych w pobliżu starszego, bo zbudowanego jeszcze przez krzyżaków wału przeciwpowodziowego. Wieś otrzymała wówczas częściowo czytelny do dzisiaj układ tzw. rzędówki bagiennej z długopasmowymi polami i zagrodami ustawionymi w jednej linii wzdłuż drogi biegnącej przy wale. Olędrzy zajęli również miejscowy kościół, który z czasem popadł w całkowitą ruinę i nie został już nigdy odbudowany. W bezpośrednim użytkowaniu szlacheckich właścicieli Michala pozostawał nadal folwark zlokalizowany w północnej części wsi (okolice drogi dojazdowej do mostu na Wiśle).
Już w XVII wieku wśród mieszkających w Michalu Holendrów zaczęli osiedlać się również przybysze z krajów niemieckich. Przedstawicieli obu tych grup określano wspólnym mianem „olędrów”. Z biegiem lat malał wśród nich odsetek osób wyznania mennonickiego. W 1772 roku wśród mieszkańców wsi znajdowali się wyłącznie luteranie w liczbie 304 osób. Pod koniec XIX wieku we wsi pojawili się nieliczni katolicy. Stopniowy wzrost ich liczebności był związany z funkcjonowaniem od 1879 roku przeprawy mostowej łączącej wieś z pobliskim Grudziądzem. Ułatwiona komunikacja z miastem powodowała, że na obszarze Michala osiedlało się coraz więcej polskich rodzin, które utrzymywały się z pracy w grudziądzkich fabrykach i zakładach. Katolicy dorównali swą liczebnością protestantom dopiero po pierwszej wojnie światowej, gdy z Michala wyemigrowała część Niemców nie mogących się pogodzić z decyzjami traktatu wersalskiego przyznającymi Pomorze odrodzonej Polsce. Mimo to część potomków olędrów wyznania luterańskiego pozostała w Michalu aż do 1945 roku, gdy z powodu dramatycznych wydarzeń drugiej wojny światowej i niechęci ze strony polskich władz miejscowi Niemcy zmuszeni zostali do emigracji.
Pamiątką po mieszkających niegdyś w Michalu olędrach jest przede wszystkim dawny cmentarz, na którym zachowały się groby z końca XIX i pierwszej połowy XX wieku. Niewykluczone, że znajduje się on na terenie związanym z funkcjonującym w przeszłości w Michalu średniowiecznym kościołem parafialnym. Po 1945 roku cmentarz uległ zapomnieniu i dewastacji. Zatarciu uległ pierwotny podział na kwatery rozdzielone obsadzoną drzewami aleją. Wiele grobów zostało uszkodzonych przez rosnącą dziko roślinność, mimo to nadal odnaleźć tu można kilkadziesiąt obmurowanych mogił oraz elementy wolnostojących nagrobków. Na niektórych zachowały się inskrypcje lub symbole nawiązujące do wiary i smutku po pochowanych w tym miejscu osobach.
Do zachowanych w Michalu śladów przeszłości należą przykłady drewnianej zabudowy typowej dla wsi olęderskich. Najcenniejszymi z nich są domy nr 9, 65 i 68, które łączyły pod jednym dachem część mieszkalną i gospodarczą, oraz budynki nr 69 i 133 należące do typu zagród rozproszonych. Te wzniesione w XIX wieku obiekty zachowały w dużej mierze swoją pierwotną formę i charakterystyczne elementy stolarki okiennej i drzwiowej. Inną stylistykę prezentują niewielkie domy nr 2, 4, 11, 12 zbudowane w początku XX wieku z cegły. Ciekawe są ponadto obiekty związane z funkcjonującym niegdyś w Michalu folwarkiem – dwór z początku XX wieku, kuźnia i kilkukondygnacyjny młyn.
W Michalu warto zwrócić uwagę również na Białą Karczmęwzniesioną na przełomie XIX i XX wieku w sąsiedztwie przeprawy łączącej Michale z Grudziądzem, na miejscu starszego obiektu pełniącego funkcję gospody przynajmniej od XVI wieku. Odrestaurowany w ostatnich obiekt cechuje się wysokimi walorami architektonicznymi, a jego najcenniejszą część stanowi obszerna sala balowa ze sceną dla orkiestry, galerią i wspaniałymi malarskimi dekoracjami wykonanymi około 1900 roku. Biała Karczma słynęła przed 1945 rokiem z działającej w niej restauracji oraz nieistniejącej od lat powojennych muszli koncertowej i pięknego parku. Obecnie obiekt pełni ponownie funkcje restauracyjne.
